Den Gyllene Kofoten

Złoty Łom
Złoty Łom

Nagroda Złoty Łom (Den Gyllene Kofoten), w latach 1996-2008 znana jako The Martin Beck Award, to doroczne wyróżnienie, przyznawane przez Szwedzką Akademię Kryminału (Svenska Deckarakademin).

Pierwsze wyróżnienie, znane po prostu jako Nagroda Szwedzkiej Akademii Kryminału, przyznano w 1971 roku. Początkowo nagradzano przekłady z języków obcych. To własnie ta nagroda, przyznawana przez Akademię do dziś, nosiła przez kilka lat miano The Martin Beck Award. Postanowiono w ten sposób uczcić najpopularniejszego szwedzkiego policjanta, bohatera powieści kryminalnych duetu Maj Sjöwall i Per Wahlöö. Choć jest to nagroda za przekład, kilkakrotnie zdobywali ją pisarze z innych krajów nordyckich, jak choćby Jørn Lier Horst, Arnaldur Indriðason czy Karin Fossum.

Od tego samego roku przyznaje się również nagrodę za najlepszy debiut. Dotyczy ona rynku szwedzkiego, ale organizatorzy podkreślają, że ma ona formę dyplomu, o nieco mniejszej renomie, niż główna nagroda.

Od 1972 roku Akademia przyznaje również tytuł Grand Master, choć w niektórych latach go nie przyznano, a niekiedy przyznawano dwa i więcej takie dyplomy. Tytuł ten przyznaje się szczególnie zasłużonym dla literatury kryminalnej autorom, we wczesnych latach funkcjonowania nagrody udało się nią uhonorować takich pisarzy jak Ellery Queen, Agatha Christie, Rex Stout, Georges Simenon, Ross Macdonald, Ed McBain czy Graham Greene.

W latach 1976-1980 (bez roku 1979) przyznawano przez krótki czas nagrodę za najlepszy kryminał dla dzieci i młodzieży.

Podczas Trzeciego Międzynarodowego Kongresu Literatury Kryminalnej w 1981 roku w Sztokholmie, przyznano jedyną do tej pory nagrodę Special Grand Master dla Ellery Queen. Na Kongresie ustanowiono również nagrodę za najlepszą szwedzką powieść kryminalną, wydaną w danym roku. Po raz pierwszy otrzymał ją w 1982 Leif GW Persson za powieść „Samhällsbärarna„.

Od czasu do czasu przyznaje się również nagrodę za wyjątkowe zasługi na polu tłumaczeń. W latach 1975-2010 przyznano dziesięć takich wyróżnień.

Równie nieregularnie przyznaje się nagrody w kategorii „literatura faktu”, za najlepsze książki poświęcone literaturze kryminalnej.

Od 2003 roku (z przerwami) przyznaje się również Nagrodę Specjalną. Za każdym razem motywowaną w inny sposób.

Kompletny zestaw nagradzanych książek znajduje się na stronach Szwedzkiej Akademii Kryminału.

Autor: Rafał Chojnacki

Dodaj komentarz